آرانیوز ـ هوشنگ نوبخت؛ وتو (veto) به معنای «من منع می‌کنم» است. در شرایطی که در یک نظام رای‌گیری فارغ از شمارش تعداد رای‌دهندگان، فقط یکی از رای‌دهندگان نظری مخالف با بقیه داشته باشد می‌تواند نتیجه را که حاصل رای اکثریت است لغو کند، در این حالت است که می‌گویند رای وتو شده است. رای وتو در سازمان ملل متحد نیز وجود دارد که به آن حق وتو می‌گویند.
وتو امروزه در شورای امنیت سازمان ملل به رأی منفی هر یک از پنج عضو دائم آن شورا اطلاق می‌شود. یک سال پس از تأسیس سازمان ملل متحد، با مخالفت نماینده شوروی در سازمان ملل با یکی از پیشنهادهای شورای امنیت، برای اولین بار، در شانزدهم فوریه 1946 میلادی حق وتو، مورد استفاده قرار گرفت.
این حق تنها منحصر به پنج عضو دائمی این شورا یعنی آمریکا، روسیه، انگلستان، فرانسه و چین است. طرح اصلی حق وتو در کنفرانس یالتا در سال 1945 میلادی توسط انگلیس، آمریکا و شوروی به تصویب رسید و بعدها در منشور سازمان ملل متحد، گنجانده شد. از آن زمان تاکنون، اعتراضهای متعددی از جانب کشورهای جهان به حق وتو، انجام شده است چرا که این اصل را، مخالف اصول دموکراسی و برابری کشورها در سطح جهانی می‌دانند.
امروزه که خیلی‌ها در شعار و به ظاهر دنبال ایجاد و تشکیل یک دهکده جهانی برای رسیدن به یک زندگی همسطح در همه نقاط هستند، دقیقا همان‌ها با داشتن حق وتو در عرصه بین‌الملل، بنیانگذار و موسس بی عدالتی، ظلم و نابرابری در جلسات سطح اول دنیا شده اند.
جا دارد برای موشکافی بیشتر و تحلیل میدانی این امتیاز خنده‌دار بین‌المللی در قرنی که بشریت به شدت دنبال حذف الگوهای دیکتاتوری است اشاره‌ای کنیم به آخرین وتوی آمریکا که چند روز پیش اجازه نداد علیرغم رای مثبت اکثر کشورها، فلسطین به عضویت دائمی سازمان ملل ملحق شود.
این که تنها چند کشور حق دارند هر لحظه اراده کنند، منافع خودشان را بر همه دنیا ترجیح دهند و نگذارند تا جامعه بین‌الملل به سمتی حرکت کند که افکار عمومی دنیا آن را طلب می‌کند، چیزی شبیه به قانون توحش یا جنگل است که آن را برخی دولت‌ها پشت کراوات‌ها و پالتوهای به ظاهر شیک و متمدن‌شان قایم کرده‌اند.
به راستی حالا که حق وتو تنها در اختیار چند کشور است، چرا تشکیلات به ظاهر مدنی، تاثیرگذار و جهان شمول سازمان ملل که اراده‌ای برای جلوگیری از هیچ چالش یا بحرانی در دنیا را ندارد، با چنین پدیده شوم و غیر قابل تحملی برخورد و آن را از معادلات جهانی حذف نمی کند؟
ماهیت حق وتو برای این بود که چند کشور قدرتمند آن زمان در دنیا بتوانند از آن بهره برده و اجازه ندهند که حق دیگر کشورها و ملت‌های ضعیف دنیا پایمال شده یا نادیده گرفته شود اما امروزه کشورهای آمریکا و دیگر ایادی‌اش به خصوص در غرب، خودشان منبع و منشا تمام ظلم و ستم‌هایی هستند که بر ملت‌های و دولت‌های مظلوم دنیا روا می‌شود و کسی نیست که با داشتن یک حق بین‌المللی منصفانه و قوی، جلوی ظلم حق وتویی‌ها را بگیرد.
رژیم غاصب صهیونیستی طی چند ماه گذشته فجیع ترین جنایات تاریخ بشر را در غزه به انجام رسانده و تمام قوانین بین‌المللی و حقوق بشری را نیز در قبال بیمارستان‌ها، خبرنگاران و امدادگران نادیده گرفته و پایمال کرده است و این در حالی است که بیشتر ملت‌های دنیا که از قضا تا چندی پیش، حامی این رژیم بودند هم به خیابان‌ها آمده و شعار «مرگ بر اسرائیل» سر می‌دهند اما قانون حق وتو و پشتوانه‌ای به نام آمریکا اجازه نمی‌دهد که هیچ قدرت و منبعی بتواند جلوی این سگ هار ول شده در خاورمیانه را بگیرد و آن را مهار کند.
بی شک قانون متناقض و ضد حقوق بشری «وتو» مادامی که اهرمی قدرتمند در دست چند کشور به اصطلاح شاخص دنیا است مانع از تضمین و تحقق عدالت در این کره خاکی است و تمام کشورهای دنیا غیر از 5 کشوری که از این امتیاز برخوردارند باید نظاره گر توحش عده ای باشند که پشت‌شان به آمریکا و چند کشور دیگر گرم است.
امید می‌رود که ملت‌ها و کشورها بر اساس یک نظم و قانون متعادل جهانی و اعمال فشار بر مجامع بین‌المللی بتوانند این امتیاز غیر حقوق بشری و دیکتاتورانه را از آمریکا و چند کشور دیگر سلب کنند تا دنیا بتواند با اراده و خواست عمومی و متکی بر افکار عمومی حاکم بر همه سرزمین‌ها و عقاید به اهداف خود نزدیک شود و دیگر شاهد این همه ظلم، ستم، جنگ، بی عدالتی و نابرابری در دنیا نباشیم.
