پس از اعلام رتبه های برتر کنکور، بیشتر سخنان مسئولان حوالی این موضوع می چرخد که آیا نبود حتی یک برگزیده مدرسه دولتی عادی در میان رتبه های برتر و اختصاص یافتن این رده بندی به دانش آموزان مدارس سمپاد، هیات امنایی و غیردولتی دور از عدالت آموزشی نیست؟ پرسشی که بسیاری در آموزش و پرورش از جمله سرپرست آموزش و پرورش آن را تایید می کنند اما در عین حال معتقد هستند تجمع رتبه های برتر در مدارس خاص ربطی به امکانات و کیفیت مدارس دولتی عادی، معلمان این مدارس و... ندارد.
سرپرست آموزش و پرورش تنوع مدارس را دلیل این امر می داند و می گوید: «رتبه‌های اول کنکور به عملکرد مدارس و مدیران آموزش و پرورش ارتباطی ندارد بلکه به استعداد شخصی و تلاش خود دانش آموزان مربوط است.» گرچه در میان آمارها اعلام می کند که ۸۰ درصد رتبه های برتر در ۵ تا ۶ استان متمرکز هستند. آیا بر اساس سخنان سرپرست آموزش و پرورش باید نتیجه گرفت ۸۰ درصد دانش آموزان مستعد و پر تلاش تنها در چند استان کشور توزیع شده اند؟ این همان نقاطی است که تضادها خود را نشان می دهد و نیاز به یک پژوهش گسترده تا مشخص شود علت این وضعیت چیست؟
علیرضا کمره ای معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش در آیین تجلیل از رتبه‌های برتر کنکور سراسری ۹۸ گفته است که از مجموع ۲ میلیون و ۶۲۱ هزار و ۵۱۷ دانش آموز دوره متوسطه، ۶۵.۳۸ درصد در شاخه نظری و ۳۴.۶۲ درصد در شاخه فنی و حرفه‌ای تحصیل می‌کنند. ۲۸.۴۲ درصد در رشته تجربی،۲۶.۳۱ در رشته علوم انسانی، ۱۸.۵ درصد در رشته کاردانش، ۱۶.۱ درصد در شاخه فنی و حرفه ای،۱۰.۱۲ درصد در رشته ریاضی و ۰.۵۲ درصد در رشته معارف اسلامی تحصیل می‌کنند.
وی به آمار ۶۳ درصدی شرکت کنندگان در رشته علوم تجربی در کنکور سراسری هم اشاره کرده و گفته است که کل شرکت کنندگان کنکور یک میلیون و ۱۱۸ هزار و ۷۰۳ نفر بود. در حالی که کل دانش آموزان پایه دوازدهم که امسال برای اولین بار در کنکور شرکت کردند ۵۵۱ هزار و ۵۴۹ نفر بوده‌اند از کل شرکت کنندگان،۵۶.۹۴ درصد یعنی ۶۳۷ هزار نفر در رشته تجربی شرکت کردند در حالی که ۲۶۳ هزار و ۳۰۱ نفر آنها محصل پایه دوازدهم تجربی بودند. ۱۶۴ هزار و ۲۳۷ نفر یعنی ۱۴ درصد در رشته ریاضی کنکور داده‌اند که ۹۴ هزار و ۸۲۷ نفر پایه دوازدهمی بوده‌اند. همچنین ۲۸۲ هزار نفر معادل ۲۵ درصد در رشته انسانی کنکور دادند که ۱۸۹ هزار نفر پایه دوازدهمی بودند.
اگر آمار رتبه های برتر از توزیع نامتوازن امکانات و پراکندگی دانش آموزان مستعد در مدارس خبر می دهد، این آمار هم سویه دیگری از توزیع نامتوازن هدایت تحصیلی خبر می دهد که عملا چیزی جز شکست برای آموزش و پرورش نیست. خروجی هدایت تحصیلی به سمت رشته های نظری و فنی و حرفه ای و کاردانش با ورودی ثبت نامی برای کنکور در دانشگاه تناسبی ندارد و این نشان می دهد حتی اگر هدایت تحصیلی دانش آموزانی را به سمت رشته های متنوع هدایت می کند، اما اقناعی صورت نگرفته و باز هم دانش آموزان در مرحله کنکور مسیر خود را تغییر می دهند.
حالا سرپرست آموزش و پرورش از طرح جدید برای عبور از این بحران خبر می دهد که طرحی است که استان‌ها، مناطق، مدارس و دانش آموزان را به دو قسمت «قابل توجه» و «لازم التوجه» با رویکرد عدالت آموزشی تقسیم می کند و به طور مشخص جزئیات این طرح مشخص نیست.
باید انواع هوش را در نظر بگیریم و به رسمیت بشناسیم
علیرضا کمرئی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص اعلام نتایج کنکور و عدم وجود سهمی برای مدارس دولتی در میان برتر ها و تعلق گرفتن تمام جایگاه ها برای دانش آموزان مدارس خاص، آن را نتیجه عملکرد و امکانات پایین مدارس دولتی ندانست و گفت: اول اینکه ما باید تحلیلی از تمام قبولی های دانشگاه داشته باشیم تا تحلیلی دقیق تر ارائه دهیم. فعلا آمار رتبه های برتر را داریم که خوشبختانه در میان تهران و شهرستان رتبه ها توزیع خوبی دارد. گرچه در رشته علوم انسانی ما می بینیم تهرانی ها بیشترین آمار را به خود اختصاص داده اند.
وی ادامه داد: ما ۲۴ نوع مدرسه داریم. اگر مدارس وابسته را یک نوع مدرسه در نظر بگیریم می شود حدود ۱۸ نوع مدرسه که عموما هم دولتی هستند. یعنی ما دو دسته مدرسه داریم یک دسته مدرسه غیردولتی که دو شاخه غیردولتی و سما است و بعد مدارس دولتی که خودش چندین نوع است. هر کدام از مدارس در زمینه ای خاص دانش آموزان را مورد توجه قرار می دهند.
معاون آموزش متوسطه بیان کرد: از یک طرف ما بچه های مستعد را نمی توانیم رها کنیم. نمی توانیم به استعدادهای درخشان توجه نکنیم. ما بر اساس ویژگی های دانش آموزان باید به آنها توجه کنیم. اما همین باعث می شود پیش از کنکور بچه ها در یک مرحله از نظر تحصیلی انتخاب شوند و مثلا مدارس سمپاد برگزیدگان از نظر علمی و هوشی و تحصیلی را می گیرد و برایشان ساعت های فوق برنامه دارد و... این به معنای این نیست که کیفیت تحصیل در مدارس دولتی پایین است.
وی گفت: باید آمار کامل دانش آموزانی که مشمول این ۱۵ درصد هستند بیاید تا ببینیم چگونه توزیع شده اند و چه وضعیتی دارند. البته احتمال فراوانی وجود دارد که باز هم در کل آمار دانش آموزان مدارس خاص فراوانی بیشتری داشته باشند.
کمرئی در پاسخ به این پرسش که در این نتایج امکانات مدرسه، معلم و... را دخیل نمی دانید و تنها موفقیت را در استعداد دانش آموز می بینید، بیان کرد: به هر حال مدارس غیردولتی یا سمپاد و شاهد و... متاثر از نظر هیات امنا برنامه های فوق برنامه برای دانش آموزانشان دارند. فرصت آموزش بیشتر برای این دانش آموزان فراهم می شود ولی نمی شود منکر شد که در مدرسه ای مثل سمپاد دانش آموزان سخت کوش حضور دارند. برای همین ما در رویکرد آموزشی، توجه به انواع دیگر هوش ها را مدنظر داریم.
وی ادامه داد: اگر بتوانیم طرح شهاب را به درستی دنبال کنیم و سایر هوش ها را مورد توجه قرار دهیم و هر دانش آموز متناسب با آن هدایت شود، در این بزنگاه ها دچار چالش نمی شویم. در این میان می توان به معدل دانش آموزان دولتی نیز نگاه کرد و می بینیم خروجی خوبی دارند و تعداد قابل توجهی از مدارس دولتی در مرکز توجه معلم هستند. در عین حال ممکن است در برخی استان ها مدارس دولتی چالش هایی داشته باشند که این مدارس به عنوان مدارس لازم التوجه در دستور کار هستند.
برای بازنگری در رشته های شاخه نظری به مرحله ضرورت رسیده ایم
اما در بخش دیگری از این گفتگو وی در پاسخ به این پرسش که هدایت تحصیلی نیز به نوعی شکست خورده چرا که گرچه در پیاه دهم ورودی رشته تجربی یا سایر شاخه های نظری کنترل می شود اما عملا در کنکور بچه ها دوباره می توانند در هر رشته ای که خواستند شرکت کنند و باز شاهد همان انباشت تقاضا در برخی رشته هستیم، آیا با این طرح که چهار رشته نظری تجمیع شود و یک شاخه نظری واحد داشته باشیم، موافق هستید، بیان کرد: در مدل های مختلف آموزشی یک رویکرد نیز همین مدلی است که شما اشاره کردید و ما هم در نشست های خود روی ان تامل کرده ایم. حداقل در دو رشته تجربی و ریاضی که اشتراکات زیادی دارند می شود این کار را کرد. به مرحله ضرورت بررسی این وضعیت رسیده ایم چرا که با انباشت داوطلب در رشته تجربی رو به رو هستیم. اما هنوز برنامه ریزی و تصمیم سازی در این خصوص صورت نگرفته و برای همین نمی توان بیشتر درباره اش صحبت کرد.
